Gracia Clijdesdale is Kwartiermaker Participatie bij de Universiteit van Amsterdam en de Hogeschool van Amsterdam. Een organisatie met ruim negenduizend medewerkers, met inmiddels tweehonderdvijftig collega’s die ingestapt zijn vanuit een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt. Omdat de Uva en HvA voor het einde van 2024 een taakstelling hebben om in totaal vierhonderd mensen uit de doelgroep aan een baan te helpen, ligt er nog een forse ambitie.
Bewustwording creëren en kennis delen
Gracia houdt zich vooral bezig met het creëren van meer bewustwording door onder andere het stellen van de volgende vragen: hoe belangrijk is het dat we mensen met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt banen aanbieden? En hoe doen we dat het beste? Om antwoord te krijgen op de laatste vraag is het volgens Gracia van belang om zo veel mogelijk kennis te vergaren en te delen.
Masterclasses en voorlichting van externe partners, in company trainingen gericht op: hoe ziet de doelgroep eruit? Uitleg over ingewikkelde wet- en regelgeving, maar ook: hoe organiseer je de begeleiding? En wat betekent de begeleiding op de werkvloer concreet? Inmiddels heeft Gracia binnen de organisatie vierentwintig ambassadeurs ingelijfd, voornamelijk collega’s van verschillende faculteiten, die allemaal binnen hun eigen omgeving bijdragen aan meer bewustwording.
Sociaal inkopen en participatie doelstellingen
De UvA en HvA kennen drie gescheiden trajecten die bijdragen aan het bereiken van de participatie doelstellingen. Medewerkers die rechtstreeks in dienst zijn, leer-werk-constructies via sociaal werkbedrijf Pantar en indirect via sociale inkoop of contractmanagement. De afgelopen maanden draaide een pilot gericht op de laatste: sociaal inkopen en contractmanagement. Het bracht interessante inzichten, bijvoorbeeld dat het aanpassen van interne processen minder complex was dan verwacht. De sleutel ligt in bewustwording. Bij het aangaan van samenwerkingen, zoals het inkopen van goederen, moet het gesprek veranderen. Bijvoorbeeld: bij het inkopen van papier zou de vraag kunnen zijn of de kleurbewerking gedaan kan worden door iemand uit de banenafspraak.
De bewustwording is zeker al aanwezig, maar dient actiever uitgedragen te worden in gesprekken met partners en leveranciers. Tegelijkertijd vergt het een investering binnen de organisatie. Hoewel bestaand personeel betrokken is, is het wenselijk om een initiële aanjager, een kwartiermaker, aan te stellen voor sociaal inkopen. Deze rol kan, na het leggen van een solide basis, geïntegreerd worden in de reguliere processen.
De inzichten leren verder dat er nog veel potentieel is en dat sociaal inkopen substantieel kan bijdragen aan de participatiedoelstellingen. Dit biedt niet alleen UvA en HvA een kansrijk perspectief, maar alle onderwijsinstellingen die streven naar meer inclusie.
Persoonlijke drijfveren
D&I betekent voor Gracia, niet alleen binnen de organisatie maar voor de hele samenleving, dat iedereen mag participeren, ongeacht kleur, afkomst, gender, beperking, etc. Dat mensen er gewoon mogen zijn zoals ze zijn. En daarin valt nog veel werk te verrichten. Toen ze een jaar geleden aantrad als kwartiermaker lagen er veel papieren plannen en speerpunten over inclusie, maar was er op het gebied van bewustwording en visievorming nog weinig resultaten geboekt.
Gracia lachend: “Ik ben een doener. Na een overleg ga ik de kamer niet uit voor we concreet hebben afgesproken wat we gaan doen en wie het gaat doen. Daar moesten ze wel een beetje aan wennen in het begin. Als kwartiermaker moet je een beetje brutaal zijn.” Gracia’s drijfveren liggen dicht bij huis. Haar broertje heeft het syndroom van Down. Hij werkt In de horeca en gaat elke dag met plezier naar zijn werk. “Hij inspireert mij iedere dag en laat zien hoe belangrijk het is om mensen met een beperking een kans te geven. Voor mij hoort iedereen erbij. Je hebt inclusie en ik ben inclusie met de hoofdletter I.”
Successen en valkuilen
Gracia is trots dat ze de vierentwintig collega’s bereid heeft gevonden om een ambassadeursrol te vervullen om de kar samen te trekken. “Een grote valkuil is dat we te snel willen gaan. Ik gebruik altijd de metafoor dat je hotel nog niet open kan als de bedjes niet gespreid zijn. Toen ik hier een jaar geleden binnenkwam dachten mensen ‘nu gaat het komen, jij hebt vanaf morgen die vierhonderd mensen’. Maar mensen willen aantrekken terwijl intern nog niet alles goed is georganiseerd, dat is wel een uitdaging.”
Inclusieve onderwijsinstellingen
Inclusie en diversiteit binnen onderwijsinstellingen, vooral in een multiculturele stad als Amsterdam, zijn volgens Gracia van cruciaal belang. Een aanzienlijk percentage van de studentenpopulatie van UvA en HvA heeft een biculturele achtergrond. Om recht te doen aan deze diversiteit is het essentieel dat dit ook weerspiegeld wordt binnen het personeelsbestand.
Een inclusief personeelsbeleid maakt de organisatie niet alleen toegankelijker, maar draagt ook bij aan innovatie. Door diverse perspectieven in het team op te nemen, kan onderwijs beter op maat worden ontwikkeld, afgestemd op de diverse behoeften en achtergronden van studenten. Kortom, het streven naar een inclusieve onderwijsomgeving is niet enkel een maatschappelijke verantwoording, maar biedt ook praktische voordelen voor de ontwikkeling van onderwijsprogramma’s.
SROI en draagvlak en cultuur
Het onderscheid tussen aanjagen op sociale inkoop en op draagvlak en cultuur is aanzienlijk. Terwijl het stimuleren van draagvlak en cultuur zich richt op organisatorische dynamieken, type mensen, en hoe zij kunnen bijdragen aan diversiteit en inclusie, draait SROI meer om governance, samenwerking in ketens en het vormen van coalities. Bij cultuur gaat het concreet om beeldvorming, vooroordelen, sociale veiligheid en discriminatie. Sociale inkoop richt zich op de kernwaarden van een organisatie en haar leveranciers. Hoewel iedereen de waarde van inclusie erkent, verschilt de daadwerkelijke betrokkenheid en actie tussen individuen en teams. Voor een inclusievere benadering is persoonlijke betrokkenheid en een gezamenlijke visie cruciaal.
Ambassadeur, netwerken en draagvlak
Ze vindt het leuk om nieuwe mensen te ontmoeten, kennis te delen en gelooft dat het goed is om buiten de eigen organisatie zichtbaar te zijn. Alles om zoveel mogelijk impact te maken, maar ook om te leren van anderen. Gracia: “Mijn kracht zit in het creëren van draagvlak en het opzetten van netwerken, daar mag je me ‘s nachts voor wakker maken! Dus iedereen die een opdracht heeft en niet weet hoe ze mensen mee kunnen krijgen, dan mag je mij bellen!”
Lees hier de verhalen van de andere ambassadeurs uit het netwerk Onderwijswerkgevers!