Petra Vellinga, hoofd administratie, facilitair en ICT PRO Emmen
Naomy Monteban, hoofd P&O Roelof van Echten College
Deze ambassadeurs van het netwerk Onderwijswerkgevers zijn duidelijk: ‘Ook al heb je een afstand tot de arbeidsmarkt, dat wil niet zeggen dat je niet kan functioneren in het arbeidsproces. Het lijkt wel of iedereen tegenwoordig perfect moet zijn, er uit moet zien als een model, pas dan word je gezien in de maatschappij.’
Naomy en Petra vinden dat de tijd meer dan rijp is om zaken anders aan te pakken. Om mensen niet meer uit te sluiten en iedereen een kans te geven mee te doen, ook in het onderwijs. Ze beseffen dat het een langzaam proces is, want onbekend maakt onbemind, maar het collectieve bewustzijn groeit en dat is een mooie ontwikkeling.
Inclusie en onderwijs: een lastige combinatie?
Binnen het onderwijs zijn de jaarplanning en de formatie voor het volgende schooljaar grote uitdagingen. Hetzelfde werkproces volgen en alles te doen zoals je het altijd al deed, is dan een makkelijke en voor de hand liggende oplossing. Echter, de huidige tekorten op de onderwijs arbeidsmarkt nopen onderwijswerkgevers met een andere blik naar oplossingen te kijken.
Daarom startten achttien onderwijsorganisaties in 2019 Noorderwijzer, een samenwerkingsverband dat inzet op inclusieve oplossingen voor personeelstekorten, om zo de kwaliteit van het onderwijs te blijven garanderen. Binnen het samenwerkingsverband worden vijf werkgroepen geformeerd:
• Opleiden en Professionaliseren
• Anders organiseren
• Strategische personeelsbeleid
• Platform: internet en media en communicatie
• Inclusie
Naomy en Petra vormen samen de werkgroep Inclusie en hebben inmiddels grote stappen gezet die hebben geleid tot mooie ontwikkelingen. Zo heeft PRO Emmen onder meer een baliemedewerker en een klasse assistent uit de doelgroep in vaste dienst genomen en zijn op het Roelof van Echten een toezichthouder, een roostermaker, een instructeur en een directeur onderwijs aangenomen.
Over deze toezichthouder maakte de VO-raad eerder een video:
De werkgroepen van Noorderwijzer zijn tot stand gekomen met subsidie vanuit het Regionaal Mobiliteitsteam en gericht op het tegengaan van het lerarentekort. De Inclusie werkgroep van Petra en Naomy trapte af met de vraag wat inclusie daadwerkelijk betekent en met behulp van de VO-raad en De Normaalste Zaak werd een plan van aanpak en een convenant opgesteld.
Dan staan de neuzen van alle deelnemers van Noorderwijzer dezelfde kant op en de seinen op groen, maar wat dan? Hoe pak je dan door? Om concreet tot stappen te komen is, wederom met subsidie, projectleider Esther van de Ploeg aangesteld. In dit stadium laat zij op vier scholen UWV-bedrijfsscans uitvoeren, waarbij gekeken wordt naar de organisatiestructuur en de mogelijkheden die dat biedt om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een plekje te geven.
Zijn er bijvoorbeeld mogelijkheden om het onderwijs anders te organiseren, waar is behoefte aan, wat zijn de tekorten? De projectleider heeft een routekaart opgesteld met concrete stappen die leiden tot het daadwerkelijk in dienst nemen van iemand met een kwetsbare positie. In die routekaart staan bijvoorbeeld de volgende punten:
• Maak iemand verantwoordelijk
• Creëer een regiegroepje, wie doet wat
• Waar kan je subsidies regelen
• Wie is verantwoordelijk voor de job coaching
• Zijn er HARRY trainingen nodig
• Linkjes met achtergrondinformatie
• Wat is een inclusieve vacaturetekst
• Waar zet je de vacature uit
Onbekend maakt onbemind
Bij PRO Emmen is het inclusief werkgeven min of meer automatisch gegaan. Leerlingen van de praktijkschool lopen vanaf het derde leerjaar stage en dat kan soms intern. Zo hebben leerlingen een veilige basis om te groeien. De twee nieuwe medewerkers zijn beiden dan ook oud-leerlingen.
Petra: ‘Als we het over de doelgroep hebben, dan hebben we het over onze eigen leerlingen. Het is inspirerend voor hen om zichzelf terug te zien in ons personeelsbestand. Omdat we natuurlijk niet voor iedereen een baan hebben, stimuleren we ze wel om verder te kijken, en dat valt voor leerlingen die hun opleiding hebben gevolgd op een praktijkschool niet altijd mee.’
Win-win
Binnen PRO Emmen volgen leerlingen onder andere de opleiding tot professioneel schoonmaker en na het behalen van hun diploma kunnen ze uitstromen naar Atalian, een landelijk opererende schoonmaakorganisatie en ook het bedrijf dat de schoonmaak verzorgt op school. De oud-leerlingen voeren hun werk in eerste instantie uit bij PRO Emmen en hierbij worden ze intensief begeleid door een meewerkend voorvrouw. Op deze manier wordt toegewerkt naar een toename in het zelfstandig uitvoeren van werkzaamheden.
Zodra de werknemers stappen maken en zich verder ontwikkelen in hun vaardigheden en zelfstandigheid, stromen ze door naar werkzaamheden bij andere klanten van Atalian. Op deze manier wordt veiligheid geboden om op bekend terrein nog verder te groeien en draagt het ook bij aan de SROI-verplichtingen. Win-win.
Concrete stappen die inmiddels gezet zijn
Terugkijkend op het doorgemaakte traject van de Inclusie werkgroep, zijn onderstaande stappen van belang:
• Notitie verbreding doelgroep
• Opzetten leerwerktraject
• Convenant/visie
• Projectleider
• Actieplan
• Routekaart (in concept)
• Certificering PSO
Nog geen visie? Maakt niets uit, gewoon beginnen
Volgens Naomy is er geen reden om niet gewoon te beginnen. ‘Er zijn genoeg instrumenten om de risico’s te beperken zoals een proeftijd, job coaching, no-riskpolis, loonkostensubsidie en fiscale voordelen en de ene keer gaat het prima en de andere keer niet. Jammer, dan doe je het nog een keer en neem je de ervaring mee. En daar komt bij dat het met reguliere medewerkers ook wel eens niet goed gaat.’
Waar het bij Petra op school gesneden koek is om te gaan met deze materie, was het voor Naomy nieuw. Om te ervaren hoe het is om iemand met een afstand tot de arbeidsmarkt in je team te hebben, nam ze een stagiaire uit het praktijkonderwijs aan voor een administratieve functie binnen haar eigen HR-team.
‘Ik begreep toen wel dat het niet altijd even makkelijk is. Ze kwam vaak te laat, nam te lange pauzes. Ik moest echt duwen, trekken en meedenken. Maar als je dan hoort wat de thuissituatie van zo’n stagiaire is, dat moeder de hele dag op bed ligt en er dus moest worden gekookt, boodschappen gedaan en voor de broertjes en het huishouden gezorgd moest worden. Dan snap je wel waarom de stagiaire moe op het werk zat.’
Vanaf dat moment besloot Naomy dat de eerstvolgende vacature ingevuld zou worden met iemand uit de doelgroep en gelukkig stond haar bestuurder daar vierkant achter. De eerste baan die vrijkwam was die van toezichthouder.
Ambassadeurs
Geef elk kind een kans en doe dat ook voor je medewerkers. Als leerlingen op school een afspiegeling van de samenleving zien, waarbij niet iedereen knap, lang, slank en succesvol is, dan krijgen ze een reëel beeld van zichzelf en de mensen om hen heen.
Petra en Naomy zijn intrinsiek gemotiveerd en dragen graag uit inclusieve werkgevers te willen zijn. Het uitgangspunt is dat mensen zichzelf moeten kunnen redden en meedoen aan de samenleving. Om iedereen een kans te geven roepen ze andere onderwijswerkgevers op om het gewoon te proberen, ondanks de hoge werkdruk.
‘We denken niet te veel aan de beren op de weg, maar blijven onze focus houden op de kansen. Het kan echt! Kom kijken naar hoe wij het gedaan hebben en hoe het nu gaat. We helpen anderen graag op weg.’