Kennisdeelsessie: zó creëert PostNL werkgelegenheid voor mensen met een beperking


Amsterdam, Venlo, Apeldoorn, Almere en er volgen er nog meer: vanwege de groei van online winkelen, bouwt PostNL door het hele land pakkettensorteercentra om het groeiende aantal pakketten te kunnen blijven verwerken. Voor de ochtenddiensten werkt het bedrijf sinds 2011 intensief samen met Sociaal Werkbedrijven om werkgelegenheid te bieden aan mensen met een beperking.

Sinds de invoering van de Participatiewet, op 1 januari 2015, staat deze vorm van samenwerking onder druk. Dit vanwege de beëindiging van de Wet sociale werkvoorziening. In 16 van de inmiddels 21 sorteercentra biedt PostNL Pakketten werkgelegenheid mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Ook in de toekomst wil PostNL dit blijven doen. Reden om samen met de arbeidmarktsregio’s aan de slag te gaan om de sorteerwerkzaamheden te behouden voor mensen die nu al bij PostNL aan het werk zijn en aan te kunnen bieden op nieuwe locaties. Bij alle pakketsorteercentra gaat het om honderden banen voor mensen uit de doelgroep.

Om geschikte kandidaten voor de nieuw te openen sorteercentra te vinden, werkt PostNL samen met de WSP’s (het samenwerkingsverband tussen gemeenten en UWV en het aanspreekpunt voor werkgevers) in de betreffende regio’s. De pakkettensorteercentra in Apeldoorn en Venlo zijn al open. Amsterdam volgt binnenkort en Almere wordt begin volgend jaar verwacht. Genoeg reden dus om betrokkenen vanuit gemeenten, UWV’s en hun partners bij elkaar te halen om ervaringen te delen. Dat gebeurt op regelmatige basis, zo ook op 11 oktober in het PostNL sorteercentrum te Nieuwegein.

“Het loopt boven verwachting,” opende Sipke Plat, senior projectmanager van PostNL de bijeenkomst. “PostNL zet zich als grote werkgever in voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Dit geldt ook voor onze nieuwe locaties.” Inmiddels zijn er in Apeldoorn 27 mensen aan de slag, Venlo start met 20 mensen, voor Amsterdam staat de teller voor potentiële starters per 5 november op 21, met nog een wervingsbijeenkomst te gaan. “Dat is niet altijd zonder slag of stoot gegaan en we hebben stevige discussies gevoerd. Juist daarom is het zo zinvol om hier onze ervaringen en opgedane kennis te delen.” De overheidsinstellingen kunnen hun immers voordeel doen met al opgedane ervaringen van collega’s en ook PostNL leert van de ontwikkelingen in de verschillende regio’s. De kennisdeelsessies zijn een initiatief van De Normaalste Zaak. DNZ heeft haar vaste partner Accenture gevraagd de organisatie op zich te nemen. Namens adviesbureau Accenture waren Aysun Isguzarer en Marc te Riele aanwezig.

De voorbereiding

Goed selecteren – Apeldoorn en Venlo, waar de nieuwe pakettensorteercentra al van start zijn gegaan, vertelden over ervaringen en de verschillende keuzes die er zijn gemaakt. In beide gevallen is veel tijd en aandacht besteed aan het selecteren van de juiste mensen. Zo lukt het om hoge uitvalcijfers te voorkomen. Houding en gedrag waren de voornaamste selectiecriteria. Daarnaast is het belangrijk om de kandidaten goed voor te lichten over de plussen en de minnen van het werk.

Consulenten op locatie – De consulenten uit Venlo en Apeldoorn bezochten nog voor het werving & selectieproces begon een al draaiend sorteercentrum van PostNL elders in het land. Zo kregen ze een goed beeld van de werkzaamheden en de kwaliteiten die nodig waren. Dit voorkwam een mismatch en zorgde ook voor enthousiasme om kandidaten naar dit werk te begeleiden. Het biedt ook de mogelijkheid te leren van eerdere ervaringen, bijvoorbeeld of het werk ook geschikt voor mensen met beperking A of B en welke hulpmiddelen er dan nodig zijn.

Integratie verschillende dienstverleners – In Venlo is outsourcing-partner Tempo Team Outsourcing nauw betrokken geweest bij het selectieproces. Ondanks dat PostNL geen leidinggevende verantwoordelijkheid op locatie heeft, hebben PostNL medewerkers ook een belangrijke rol gespeeld in de voorlichting aan de werkzoekenden.

On the job

Uren – Apeldoorn was voor aanvang wat beducht over het aantal uren dat mensen bij PostNL zouden kunnen werken. Was dat wel genoeg om uit de uitkering te komen? Als tijdelijke oplossing werd een werkgeverssubsidie voorgesteld om (voor een korte periode) het kleine aantal uren te overbruggen dat men eventueel tekort zou komen. Deze subsidie hoefde niet te worden aangesproken en deze voorgenomen maatregel kan waarschijnlijk binnenkort worden opgeheven. Anders gezegd, de medewerkers komen duurzaam aan voldoende uren.

Jobcoaching – Voor PostNL is het van groot belang om de jobcoaching en begeleiding op de werkvloer efficiënt te organiseren. Het bedrijf is zeer te spreken over de kwaliteit van de medewerkers en begeleidt werkinhoudelijk. Toch blijft er behoefte aan aanvullende ondersteuning. Waar mensen vanuit verschillende overheidsdiensten komen, wil het nog wel eens voor komen dat alle organisaties eigen jobcoaches meesturen. In Apeldoorn werd dat werkende weg opgelegd door onbureaucratisch te kiezen voor de jobcoach wiens werkwijze het meeste aansloot bij de behoeften van de doelgroep. In Venlo was dit al van te voren geregeld. Outsourcingspartner TTO heeft er – vanuit haar werkgeversverantwoordelijkheid – voor gezorgd dat leidinggevenden op de werkvloer geëquipeerd zijn om mensen te coachen. Eventueel noodzakelijke, aanvullende en niet-werkinhoudelijke coaching wordt, op basis van individueel maatwerk verzorgd, buiten de PostNL locatie. Amsterdam wil kiezen voor een dedicated jobcoach vanuit de gemeente.

Begeleiding – In Apeldoorn ontbreekt door omstandigheden een meewerkend voorman. Uit de groep zelf kwamen twee mensen bovendrijven die door iedereen als leiding werden geaccepteerd. Deze mensen krijgen binnenkort een Harrie-training om ze verder te laten groeien in deze rol. De behoefte aan een meewerkend voorman blijft echter bestaan om nog intensiever te kunnen begeleiden.

Het werk van gemeente of UWV houdt niet op bij plaatsing. Zeker de eerste weken is de kans op uitval groot. Aandacht hiervoor door bijvoorbeeld de  intensieve aanwezigheid van een goede jobcoach is noodzakelijk om de plaatsingen te laten slagen. In Venlo gaat dit verder dan alleen begeleiding op het werk, maar staat de jobcoach ook in contact met de directe omgeving van de kandidaat. In Apeldoorn is er, tot tevredenheid van PostNL en de overheidsinstanties dan ook nauwelijks sprake van uitval.

Succesfactoren

Diverse factoren werden aangehaald om het succes van de plaatsingen bij PostNL te verklaren:

  • Omdat de sorteercentra nieuw worden geopend, begint de groep samen aan de klus. Dat zorgt voor een hecht groepsgevoel en gedeelde verantwoordelijkheid.
  • De groepen zijn divers samengesteld (leeftijd, achtergrond, geslacht) dat zorgt voor balans. Leiders komen vanzelf bovendrijven en worden door de groep geaccepteerd.
  • De medewerkers werken op basis van een arbeidsovereenkomst. Dat zorgt voor rust en stabiliteit.

De adviezen

  1. Laat consulenten kennis maken met het werk door een bezoek te brengen aan een vergelijkbare locatie elders in het land.
  2. Omdat er wordt gewerkt met een groep mensen met een enorme diversiteit aan regelingen (WWB, Wajong, WSW, Doelgroepverklaring, UWV 56+, WIA/WGA) is het noodzakelijk te onderzoeken op welke manier deze groep verloond kan worden. Breng de stakeholders uit de WSP’s daarom in vroeg stadium in contact partijen die hierbij kunnen ondersteunen – en integreer die zoveel mogelijk in de aanloopfase.
  3. Goed selecteren van kandidaten: dat voorkomt uitval.
  4. Intensieve begeleiding op de werkvloer, zeker in de eerste weken, om ervoor te zorgen dat de match optimaal is.