Op 22 september organiseerden we een online Q&A voor werkgevers die werk bieden aan Oekraïners of andere ontheemden, of dat voornemens zijn. Dit deden we in samenwerking met verschillende experts op het gebied van vluchtelingen en werk.
De sessie organiseerden we samen met Wilma Roozenboom van Refugee Talent Hub, Annemiek Dresen van NewBees, Sandrine Lafay van Open Embassy, Armand Lahaije van AWVN en Susan van Hooijdonk van Randstad Groep Nederland. Zij deelden vanuit hun werk en ervaring hun kennis met werkgevers.
Het was een vervolg op een eerdere online bijeenkomst eind mei, op het moment dat veel werkgevers nog zoekende waren, soms letterlijk: “hoe kom ik met werkzoekende Oekraïners in contact?” Maar er leefden ook vragen over rollen en verantwoordelijkheden: “Hoe kan ik een goede werkgever zijn voor mensen die huis en haard moesten verlaten?”
Naar aanleiding van deze sessie schreven we het artikel 3 vragen en antwoorden over werk bieden aan (Oekraïense) vluchtelingen.
Nu, bijna vier maanden later, is er meer ervaring opgedaan en komen werkgevers nieuwe vragen tegen. Hier volgt een samenvatting van de Q&A van 22 september.
1. Hoe gaat het nu met Oekraïense vluchtelingen op de Nederlandse arbeidsmarkt?
In totaal zijn er ruim 75 duizend mensen naar Nederland gevlucht, waar zo’n 10 procent van is teruggekeerd. Het UWV heeft meer dan 38.000 meldingen ontvangen van mensen die hier werk hebben gevonden. In achting nemende dat 1 op de 3 vluchtelingen kind is, kun je concluderen dat een heel grote groep werk heeft. Mogelijk komen er de komende tijd meer Oekraïense vluchtelingen bij, bijvoorbeeld mannen die zich bij hun gezin voegen. Volgens Sjoerd Warmerdam, programmadirecteur Crisisopgave Oekraïne bij het ministerie van SZW, biedt werk hen autonomie en houvast in een moeilijke situatie.
Parttime of fulltime?
Warmerdam vertelt over een school in het noorden die twee Oekraïense vrouwen wilden aannemen. Die vrouwen waren verbaasd dat deze vraag überhaupt gesteld werd. Ze zijn nu dan ook de enige twee medewerkers op deze school met een fulltime contract.
2. Hebben Oekraïners recht op loonheffingskorting?
Loonheffing bestaat uit een deel premie en een deel belasting. Alle werknemers die in Nederland verzekerd zijn voor de volksverzekeringen, hebben recht op het premiedeel van de loonheffingskorting. Oekraïners die in Nederland werkzaam zijn op basis van een arbeidsovereenkomst met een Nederlandse werkgever, hebben hier dus recht op. Of ze ook recht hebben op het belastingdeel, hangt af van of zij fiscaal inwoner zijn van Nederland. In Nederland wordt de fiscale woonplaats vastgesteld aan de hand van feiten en omstandigheden. Dat maakt dat het om een grijs gebied gaat. Als werkgever kun je hier met de medewerker over in gesprek te gaan.
- Wat is de intentie van de medewerker? Wil hij/zij op den duur weer terug, of blijft hij/zij het liefst in Nederland?
- Heeft de medewerker een partner in Nederland?
- Heeft de medewerker kinderen die in Nederland naar school gaan?
- In welk land staat de medewerker ingeschreven in de openbare registers?
Wanneer een werkgever rekening houdt met volledige loonheffing, maar de belastingdienst uiteindelijk constateert dat iemand geen fiscaal inwoner van Nederland was, moet de werkgever de loonheffing terugbetalen.
Voor meer informatie, lees het artikel Oekraïense werknemers en de loonheffingskorting van AWVN.
3. Hoe kunnen werkgevers Oekraïners aan werk helpen dat aansluit op hun niveau wanneer zij alleen Oekraïens of Russisch spreken?
Veel Oekraïners spreken goed Engels. Het zal per situatie verschillen of het verstandig is om de Nederlandse taal te leren, als het Engels ook uitkomst kan bieden. Op het moment dat mensen alleen Oekraïens of Russisch spreken, is het een idee om ook iemand aan te nemen die zowel de moedertaal als het Engels beheerst. Deze persoon kan als brugfunctie fungeren, juist ook in de onderlinge communicatie.
4. Wat is er nodig om Oekraïners duurzaam aan het werk te houden?
Veel werkgevers hebben zich het afgelopen jaar actief ingezet om Oekraïners zo veel en zo snel mogelijk aan het werk te helpen. Nu is het tijd voor een volgende stap: van tijdelijk werk naar duurzaam werk. Dat vraagt soms om een extra investering, onder meer op het gebied van matching en opleiding. Duurzaam werk bieden vraagt ook om een bepaalde mindset: voor medewerkers, zeker zij die gevlucht zijn, is het belangrijk om gelijkwaardigheid te voelen. Het moet niet zo zijn dat alleen de medewerker zich overal aan moet aanpassen.
Organisaties als NewBees, Open Embassy, de Refugee Talent Hub en andere maatschappelijke organisaties hebben veel kennis van en ervaring met het begeleiden van statushouders naar werk, en met de begeleiding van werkgevers bij het in dienst nemen en behouden van statushouders. Ook is er sinds kort het online platform Refugee Work waar werkzoekenden in hun eigen taal een profiel kunnen aanmaken. Deze wordt vertaald voor werkgevers, die op basis van competenties matches kunnen vinden. Werkgevers die zich flexibel opstellen en – in plaats van oordelen – veel vragen stellen over iemands doen en laten, ervaren het als leerzaam en als een verrijking.
5. Veel Oekraïense vrouwen willen werken, maar worstelen met kinderopvang. Wat zijn mogelijke oplossingen?
Wachtlijsten en personeelstekorten bij kinderopvanglocaties vormen een probleem voor de gehele beroepsbevolking en is niet uniek voor Oekraïners. Er zijn voorbeelden bekend, vooral daar waar Oekraïners onder één dak of bij elkaar in de buurt wonen, waar de community het zelf oplost en vrouwen om de beurt werken en voor elkaars kinderen zorgen. Wanneer je als werkgever je medewerker hierin wegwijs wil maken, kan het lonen om bij de gemeente te informeren of er dergelijke initiatieven in de buurt zijn.
Gerelateerde Berichten:
