Steeds pragmatischer, steeds duurzamer

Matchingevent De Normaalste Zaak Twente, 2018

2018 was een roerig en turbulent jaar: van de discussies over loondispensatie en het voornemen om rond de banenafspraak de scheiding tussen publiek en privaat op te heffen tot uiteindelijk het brede offensief van staatssecretaris Van Ark.

Over al die discussies en al die beleidsvoornemens kun je van alles zeggen en van alles vinden. Maar als we kijken naar de feitelijke ontwikkeling van de inclusieve beweging in Nederland, dan mogen we toch wel tevreden zijn? De aantallen uit de banenafspraak worden ruimschoots gehaald. Dat is echt een bijzondere prestatie. En wie verder kijkt, ziet ook een ontwikkeling, waarin de overheid steeds meer bereid is om op een pragmatische manier naar de eigen regelgeving en naar de werkgevers te kijken. Dat krijgt vorm in beleid dat gebaseerd is op in de praktijk geleerde lessen: eenduidige regels, gebaseerd op vertrouwen.

Uitwerking breed offensief

Het brede offensief van de staatssecretaris bevat veel positieve elementen. Niet in de laatste plaats de uitbreiding van de doelgroep. Eigenlijk raar dat daar zo weinig aandacht voor is. Hoger opgeleide mensen met een beperking kunnen, als ze dat willen, in aanmerking komen voor het doelgroepregister en hun werkgever daarmee voor de bijbehorende voorzieningen. Dat is een belangrijke stap voorwaarts.

Volgen we het spoor van De Normaalste Zaak dan denk ik dat onze partners, inclusieve koplopers, hebben laten zien dat ze hun kennis en ervaringen in willen zetten om de inclusieve arbeidsmarkt dichterbij te brengen. Neem bijvoorbeeld PostNL. Dit bedrijf zocht voor verschillende sorteercentra in het land medewerkers met een beperking. Na een moeizaam begin is dit nu, in nauwe samenwerking met de WSP’s en gemeenten, geweldig goed gelukt.

Hub

Er wordt daar niet alleen werkgelegenheid voor de doelgroep gecreëerd, maar ook geïnvesteerd in opleiding en training. Nieuwe medewerkers kunnen desgewenst doorstromen naar andere werkgevers in de logistiek. Zo wordt PostNL een soort hub: een knooppunt waar werknemers (met een beperking) een stap kunnen zetten in hun ontwikkeling. En waar collega-werkgevers nieuwe werknemers kunnen vinden. En ik zie meer werkgevers die deze rol, van opleider en ontwikkelaar, willen oppakken.

Voorwaarde daarvoor is wel samenwerking met overheidsinstellingen op basis van vertrouwen en wederkerigheid; als gelijkwaardige partners. Ervaringen als die van PostNL laten zien dat het niet altijd makkelijk gaat, maar wel kan. Iets soortgelijks geldt voor het project Ingeschakeld. Bij dit project werken scholen uit het speciaal en praktijkonderwijs direct samen met een netwerk van werkgevers. Dit leidt tot veel enthousiasme en mooie resultaten, waarbij deze schoolverlaters vanuit stages direct aan de gang kunnen in het bedrijfsleven.

Praktijktafels

Het creëren van hubs, de directe samenwerking tussen scholen en bedrijven zijn voorbeelden van een nieuwe, creatieve en praktische manier van denken over werk. Dat is ook nodig. Veel mensen met een beperking, die nu nog langs de kant staan, zijn net weer een slagje kwetsbaarder. Ze zullen een steuntje extra nodig hebben om hun weg te vinden op de arbeidsmarkt. Dat vraagt van werkgevers dat ze anders kijken naar hun eigen functies en vaste profielen loslaten. Bestaat niet elke functie op mbo 4-niveau voor een derde uit taken die ook geschikt zijn voor iemand uit het praktijkonderwijs? Noem het jobcarving, noem het wat je wilt. Op deze manier is nog veel werk te vinden voor mensen uit de doelgroep. Lukt dit, dan helpt het de krapte op de arbeidsmarkt te verminderen.

2018 kan je met, een beetje goede wil, het jaar noemen waarin werkgevers en overheden elkaar op het punt van de inclusieve arbeidsmarkt beter zijn gaan vinden. Het gesprek aan praktijktafels is op gang gekomen. De dialoog leidt tot praktisch werkbare oplossingen en beleid. Laten we ervoor zorgen dat we in 2019 grote stappen zetten en vooral heel veel mensen duurzaam aan het werk krijgen.