Verslag deel 3 employee journey – psychische klachten en werk


Medewerkers met privéproblemen? ‘Nabijheid’ is cruciaal.

Dit jaar volgen we in een reeks online sessies de ‘employee journey’ van mensen met psychische klachten – of mensen die deze door omstandigheden ontwikkelen. De vraag die bij elk thema centraal staat is: hoe kan ik als werkgever een gezonde werkomgeving creëren en medewerkers ondersteunen als het even niet zo goed gaat? Op 12 september stonden we stil bij het thema ‘werken met privéproblemen’.

70% van het ziekteverzuim wordt veroorzaakt door niet-medische redenen. Echtscheidingen, mantelzorg, verlies en rouw kunnen medewerkers psychisch zwaar belasten. Maar ook financiële problemen kunnen voor veel stress zorgen. En wie het nieuws volgt, ziet dat dit ook steeds meer werkenden treft.

Aan het woord: bedrijfsmaatschappelijk werker Francien Resius

We begonnen de sessie met interviews met twee experts. Allereerst Francien Resius, bedrijfsmaatschappelijk werker bij het ministerie van BZK.

Over het signaleren van privéproblemen: “Soms is dat lastig, want de meeste mensen zijn geen open boek. Maar er zijn wel factoren die zichtbaar kunnen zijn voor werkgevers. In het uiterlijk, bijvoorbeeld als iemand er vermoeid uitziet. Maar ook in gedrag. Mensen met privéproblemen zijn vaak sneller afgeleid, klagen meer en reageren sneller geïrriteerd.”

Over het gesprek aangaan: “Wanneer je ziet of vermoed dat het niet goed met iemand gaat, nodig hem of haar dan uit voor een kop koffie. Draai er vooral niet omheen, geef terug wat je hebt opgemerkt. Je moet als werkgever rekening houden met iemands privacy, maar het is wel belangrijk dat je weet als het even niet goed met iemand gaat, zodat je rekening met hem of haar kunt houden.”

Over vertrouwen en openheid: “In de ideale situatie klopt de medewerker uit zichzelf aan bij de leidinggevende om steun of hulp te vragen. Het is dan ook belangrijk om een cultuur te creëren waar mensen open kunnen zijn. Als leidinggevende ben je zelf het voorbeeld. Laat zien wie je bent en waar je zelf tegenaan loopt. HR kan hier ook veel in betekenen. HR kan als sparringpartner managers stimuleren om zich kwetsbaar op te stellen.”

Over hulp bieden aan je medewerker: “Bied warmte en een luisterend oor. In het kader van verzuimpreventie is nabijheid cruciaal. Onderzoek wat iemand nodig heeft om op de been en aan het werk te blijven en maak afspraken over wat diegene nodig heeft. De ene persoon is gebaat bij tijdelijk minder uren werken, de andere persoon heeft behoefte aan een aangepast takenpakket. Weer een ander wil misschien wat momenten op de dag om zich even terug te trekken. En in tijden waarin we te maken hebben wachtlijsten in de ggz, is het extra belangrijk dat je goed weet naar welke interne en externe hulp je een medewerker kunt doorverwijzen.”

Mooi voorbeeld van een werkgever
Een van de deelnemende werkgevers vertelde over een recente situatie waarin ze signaleerde dat een nieuwe medewerker wel heel veel pakketjes bestelde. Het was haar eerste baan en ze leek nog niet goed met geld om te kunnen gaan. De werkgever besloot een bijeenkomst voor medewerkers te organiseren met als thema ‘Hoe spaar ik geld om volgend jaar op vakantie naar Spanje te kunnen?’ Kortom: van individueel probleem naar een gezamenlijk gesprek. En dan ook nog vanuit een positieve invalshoek.

Aan het woord: HR-expert well being: Chiara Timmer-Westra

De tweede expert is Chiara Timmer-Westra, als HR-professional werkzaam bij ING. Ze houdt zich bezig met de vitaliteit van collega’s en zorgt er onder andere voor dat medewerkers iedere twee jaar een health check kunnen krijgen. ING heeft een stichting opgericht die medewerkers met financiële problemen een steuntje in de rug kan geven.

Over medewerkers met (financiële) problemen: “Privéproblemen hebben impact op het werk, want het houd je continu bezig. Mensen hebben last van minder mentale bandbreedte en zijn minder goed in staat om verstandige beslissingen te nemen. Schulden geven heel veel stress. Iemand zei eens: het is als een deadline waarvan ik nu al weet dat ik die niet ga halen, maar ik blijf er continu aan herinnerd worden.”

Over het belang van open vragen stellen: “Mensen met geldproblemen proberen altijd beslissingen te nemen die op dat moment goed lijken. Wees je bewust van je eigen oordelen. Ik schrijf zo’n oordeel vaak even op, zodat het uit m’n hoofd is. Daarna kan ik weer verder met open vragen stellen. Open vragen nodigen uit om het hele verhaal te vertellen. Het gaat niet alleen om de schuld zelf, maar ook hoe deze is ontstaan. Je wil de oorzaak aanpakken.”

Over de voordelen van een stichting: “Medewerkers komen soms via de manager bij de stichting terecht, maar meestal via de loonadministratie en HR als er sprake is van loonbeslag. Dan is er helaas vaak al sprake van een vergevorderd probleem. Mensen die aankloppen, worden uitgenodigd voor een gesprek om te inventariseren welke hulp accuraat is. Soms is dat budget coaching, waardoor mensen aan het eind van de maand meer overhouden en schulden af kunnen betalen. De stichting kan een lening bieden of zelfs een schuld overnemen. Een externe partij beoordeelt waar iemand het meest bij geholpen is. Dat kan ook een financiële schenking zijn. De stichting staat los van ING als werkgever. Dat geeft vertrouwen, want veel mensen ervaren schaamte bij geldproblemen. De hulp die we met de stichting kunnen bieden geeft mensen lucht, zodat ze zich ook weer beter kunnen focussen op hun werk en niet meer bang hoeven te zijn dat ze om wat voor reden dan ook hun werk kwijtraken.”

Over het vermogen van de stichting: “Medewerkers betalen maandelijks geld aan de stichting en ING verdubbelt dat bedrag. Op deze manier helpen we elkaar.”

Over wanneer je als organisatie medewerkers financiële hulp wil bieden: “Schulden vragen om een professionele aanpak. Niet iedere organisatie heeft hier iets voor ingericht. Maar vergeet vooral het Nibud niet. Het Nibud biedt een breed palet aan cursussen, workshops en coaching, ook voor werkgevers en werknemers.”

Links

Over de reeks ‘Employee journey – psychische klachten en werk’

Deze reeks is onderdeel van Hoofdzaak Werk: een samenwerkingsverband dat mensen met een psychische kwetsbaarheid naar werk begeleidt.