Zorgwacht: professionele burenhulp in de eigen wijk


“We maken van vrouwen uit de bijstand of zonder zelfstandig inkomen zorgwachten en verbinden hen aan kwetsbare ouderen in hun omgeving. Deze zorgwachten bieden huishoudelijke hulp, persoonlijke verzorging en welzijnstaken. En ze zijn de ogen en oren van eerstelijns gezondheidszorg, thuiszorg en ouderenwerk.” Directeur Wilhelmien Looymans vertelt het met trots.

quote2Het idee van de Zorgwacht is ontleend aan de stadswachten, de ogen en oren voor de gemeentelijke diensten op het gebied van veiligheid in buurten en wijken in de jaren 90, die werden ingezet met behoud van uitkering ingezet en vaak doorstroomden naar reguliere banen bij politie, stadstoezicht en beveiligingsbedrijven.

Zorgwachten bieden huishoudelijke hulp, ondersteunen bij persoonlijke verzorging en voeren welzijnstaken uit. En ze zijn hiermee de ogen en oren van de eerstelijns gezondheidszorg, de thuiszorg en het ouderenwerk. Zij signaleren knelpunten en zorgelijke situaties en schakelen de wijkverpleegkundige in, die op haar beurt actie kan ondernemen. Zie het als professionele burenhulp.

De Zorgwacht vakschool is gelijk met de invoering van de WMO (2007) opgericht. We kwamen mensen tekort voor de chronische ouderenzorg- het wassen, aankleden, hulp bij het huishouden en dergelijke. Voor dit werk is niveau mbo-2 voldoende. In 2015 hebben we de Stichting opgericht, zodat we de opgeleide kandidaten direct na diplomering een baan konden aanbieden.

Eigen BBL-opleiding helpende in zorg en welzijn

In 2007 zijn we begonnen cursisten tot dit niveau op te leiden. We verbinden vrouwen uit de bijstand of zonder zelfstandig inkomen aan kwetsbare ouderen in het sociale domein in hun omgeving. In de afgelopen zeven jaar zijn 200 leerlingen vanuit de bijstand ingestroomd. Per jaar krijgen 40 mensen bij ons een kans. Ze krijgen een contract voor 32 uur en gaan één dag in de week naar school. Dat is een zwaar eenjarig programma, maar wel succesvol. Van de leerlingen behaalt 70% niveau 2 en 51% van de gediplomeerden heeft een baan gevonden in de (wijk)zorg. Dat zijn cijfers waar we trots op zijn. Zelf hebben we in januari 10 mensen uit de opleiding aangenomen op een jaarcontract conform de cao VVT (Verpleeg- en Verzorgings- huizen en Thuiszorg).

Werving van zorgwachten op niveau 2 ROC is lastig. Zij hebben geen werkervaring in de huishoudelijke zorg. Voor de opleiding werven we vooral vanuit de praktijkkant, mensen die willen werken. We hebben een praktisch intakeformulier, waarmee we nagaan of  kinderopvang is geregeld, mensen voldoende computervaardig en mobiel (fietsen, autorijden) zijn. Ook kijken we naar vooropleiding en huishoudelijke ervaring. Doorslaggevend is of ze een ‘zorghart’ hebben. Bij de intakegesprekken moeten we het gevoel krijgen “die durven we naar onze (groot)moeder te sturen”.

De cursisten van Zorgwacht krijgen ook les in Nederlands en rekenen, competenties die verplicht zijn voor het vakdiploma. De begeleiding is intensief. Soms stromen mensen de opleiding in na 10 tot 20 jaar bijstand. Dan is de overgang naar werkritme groot. Ook moeten we soms problemen oplossen, zoals schuldproblematiek.

Zorgwacht geeft ook cursussen voor mantelzorgers. De overdracht van til- en gesprekstechnieken beperkt hun fysieke en psychische belasting.

Succesvolle BBL-opleiding Zorgwacht breidt uit

De verwachting is dat de verantwoordelijkheid voor de persoonlijke verzorging van Zorgverzekeraars wordt overgeheveld naar gemeenten in 2019. Dan kan de gemeente de zorgwachten bekostigen. In de tussentijd is met behulp van een landelijke subsidie de opleiding in Utrecht tot en met 2018 veilig gesteld. Aanvullend vindt gefaseerde uitbreiding plaats vanaf 2016 in Eindhoven, Den Haag, Amsterdam, Rotterdam, Maastricht en Groningen.

De focus ligt op wijken met ouderen met alleen een AOW, die zelf geen additionele lijfgebonden zorg in kunnen huren. Per gemeente wordt een praktijkopleider geworven, die gecoached wordt vanuit Utrecht. Anders dan in de eerdere opleiding in Utrecht is loonkostensubsidie niet meer mogelijk. Per gemeente wordt in overleg getreden met het UWV en de Sociale Dienst om vrouwen met behoud van uitkering (WW, WWB) aan de slag te laten gaan. Zo denkt Zorgwacht haar toegevoegde waarde voldoende te kunnen bewijzen tot eind 2018 om wethouders ervan te overtuigen dit vanaf 2019 zelf ter hand te nemen vanuit de WMO-gelden.

Wat levert het werken met zorgwachten Zorgwacht op?

  • Groot commitment van de gediplomeerden. Ze zijn dankbaar en gaan ervoor.
  • De bevrediging iets voor andere mensen te doen. We zijn een blij bedrijf, waar we elkaar waarderen in ieders kunnen.
  • Bijstandsvrouwen kansen bieden. Onderwijs biedt werk. Het is een feestje om diploma’s uit te delen, om de trotse familie en vrienden te zien.

Tips voor andere werkgevers

  • Begin gewoon.
  • Doe het vooral zelf als bestuurder/manager, ga het proeven en voelen. Schuif het niet af op de HRM-manager.
  • Leg je niet neer bij tegenslagen. Volg je missie en buikgevoel en zet door.